این تاپیک را نه از بابت آموزش زبان بسیار معروف php - که در اینترنت انجمن های بسیاری در اینباره وجود دارد - بلکه برای بحث و بررسی پیرامون ارتباط این زبان مهم و آموزش ریاضیات ایجاد کرده ایم که متاسفانه این نکته در کشور ما به شدت مغفول و مجهول است؛ سعی خواهیم کرد تا با کمک هم به طراحی صفحات پویا با استفاده از این زبان بپردازیم و php را به استخدام آموزش ریاضیات از سطوح ابتدایی تا سطوح بالاتر دربیاوریم.
هدف اصلی ما این است که اسکریپتهای آماده ای را با توضیحات لازم در اختیار علاقمندان قرار دهیم تا از آنها در سایت های خود برای جذب دانش آموزان و دانشجویان و دعوت آن ها به فراگیری بهتر ریاضیات استفاده کنند؛
توجه بفرمایید که پیش فرض ما این است که کاربران به زبان html و کمی هم css - نه بیشتر - تسلط کافی دارند...
برای آغاز به کار به یک مرورگر وب (در اینجا ie)، یک سرویس دهنده ی وب (در این جا آپاچی)، php (فعلاً نسخه ی 5)، ویرایشگر متن (NotePad خودمان یا dreamweaver که پیشرفته است) و پایگاه داده ها (مثلاً MySql نگارش 5) نیازمندیم، همه ی این ها را می توانید در یک نرم افزار آن هم Wamp Server پیدا کنید؛ (دقت کنید که زبان php به طور مستقیم همانند زبان html روی رایانه ی شما قابل اجرا نیست و نیاز به یک مفسر دارد، به همین دلیل نیاز به نرم افزاری مانند Wamp Server داریم.) این نرم افزار را از لینک های زیر - نسخه های 32 بیتی یا 64 بیتی- دانلود و نصب کنید:
http://www.ncis.ir/articles/12/WS2.2e%20x32
http://www.ncis.ir/articles/13/WS2.2e%20x64
این هم سایت رسمی Wamp Server:
تصاویر زیر، راهنمای ساده ای برای محیط نرم افزاری آن است:
در هر پوشه ای که Wamp Server را نصب می کنید، پوشه ای به نام www وجود دارد که تمام کارهای آفلاین ما در داخل آن انجام خواهد شد.
ابتدا Wamp Server را اجرا کنید، سپس یک فایل notepad باز کنید و دستورات زیر را در آن کپی یا تایپ کنید:
<HEAD>
<TITLE>Sample 1</TITLE>
</HEAD>
<BODY>
<?php
$a=2;
$b=3;
$c=-5;
$delta=$b*$b-4*$a*$c;
echo "If a=".$a.", b=".$b." and c=".$c.", then </br>";
echo "delta = b^2-4ac= ".$delta." and the solutions are ".((-$b+sqrt($delta))/2)." and ".((-$b-sqrt($delta))/2)."."
?>
</BODY>
</HTML>
notepad را با نام phpmath1 و فرمت php در داخل پوشه ی www - که در پست قبل توضیح داده شد - ذخیره کنید. در بخش آدرس مرورگر خود بنویسید: localhost/phpmath1.php و Enter صفحه کلید را بزنید، باید نتیجه ی زیر را ببینید:
در کد بالا ما یک تگ (tag)، ویژه ی دستورات php در داخل کدهای html قرار دادیم که دستور کلی آن به صورت زیر است:
......
?>
دستورات php به جای ...... نوشته می شود. توضیح مختصری هم درباره کد اصلی خدمتتان عرض کنم:
این کد در حقیقت محاسبه ی ریشه های چند جمله ای است؛ ابتدا ضرایب داده می شوند و سپس دلتا محاسبه شده، چاپ می شود و در نهایت با استفاده از فرمول ریشه های چند جمله ای درجه ی دوم، ریشه ها، همراه با دستورات دلخواه چاپ می شوند.
متغیرها:
متغیرها یکی از اساسی ترین بخش های همه ی زبان های برنامه نویسی هستند؛ در زبان php متغیر علامت $ قبل از نام آن شروع می شود؛ نام متغیر نیز باید با حروف کوچک یا بزرگ انگلیسی، اعداد 0 تا 9 یا زیر خط (underline) ساخته شود، البته اسامی با نمی توانند با اعداد شروع شوند. خوشبختانه !! در php نوع متغیر - که صحیح است یا اعشاری، رشته است یا آرایه و ... - تعیین نمی شود.
دستور echo:
این دستور برای ارسال پارامتر دریافتی به خارج از تگ php است.
رشته ها:
رشته ها نیز اهمیت بسیاری در php دارند، این موجودات با کاراکترهای پشت سرهم ساخته می شوند و برای تعریف آنها از دو گیومه ی تکی -' '- یا دو گیومه ی جفتی - " " - استفاده می شود. تفاوت مهمی بین این دو وجود دارد: متغیرها در داخل دو گیومه ی جفتی پردازش شده، مقدار آنها جایگزین می شود، اما در داخل دو گیومه ی تکی نه و عیناً به همان صورت باقی خواهند ماند؛ از طرف دیگر محاسبات عددی و تابعی و ... در داخل گیومه ها انجام نمی شود.
البته باید دقت کنید که اگر در داخل یک رشته بخواهیم باز از گیومه ها استفاده کنیم یاید علامت \ که به escape (فرار) معروف است، قبل از هر گیومه قرار دهیم. برای ادغام دو رشته هم از کاراکتر نقطه (.) استفاده می کنیم.
اعمال مقدماتی ریاضی در php:
علامت اعمال چهارگانه ی جمع، تفریق، ضرب و تقسیم، به ترتیب عبارتند از: +،-،*،/ ؛ همچنین برای باقیمانده ی تقسیم x$ بر y$ از علامت % استفاده می شود:
$x%$y;
عملگر های مقایسه ای و منطقی:
این عملگرها در ایجاد اسکریپ های ریاضی بسیار مهم اند، به همین دلیل به تشریح مختصر آنها می پردازیم:
عملگرهای مقایسه ای:
== به معنای بررسی تساوی دو مقدار است (در این حالت نوع مقادیر بررسی نمی شود)؛
=== به معنای بررسی تساوی دو مقدار است (در این حالت نوع مقادیر نیز بررسی می شود که هم نوعند یا نه)؛
=! به معنای بررسی مخالف بودن دو مقدار بدون توجه به نوع آنهاست؛
==! به معنای بررسی مخالف بودن دو مقدار با توجه به نوع آنهاست؛
عملگرهای، =< و => به ترتیب بررسی بزرگتری، کوچکتری، "بزرگتر یا مساوی" و "کوچکتر یا مساوی" است.
عملگرهای منطقی:
عملگر and یا && همان عملگر منطق بول "و" است که باید هر دو شرط برقرار باشد؛
عملگر or یا || همان عملگر منطق بول "یا" است که باید حداقل یکی از دو شرط برقرار باشد؛
عملگر xor یا ^ عملگر مانعة الجمع است، یعنی باید فقط یکی از دو شرط برقرار باشد؛
عملگر ! نیز همان عملگر منطق بول نقیض است، یعنی نباید برقرار باشد.
با استفاده از ساختارهای کنترلی می توان روند اجرای برنامه ها را کنترل کرد:
ساختار if:
ساختار کلی آن به صورت زیر است:
if( c1 )
{
دستور اول
}
elseif( c2 )
{
دستور دوم
}
...
elseif( cn )
{
ام-n دستور
}
else
{
دستور آخر
}
در این دستور اگر شرط اول c1 برقرار بود، دستور اول و در غیر این صورت اگر شرط c2 برقرار بود، دستور دوم اجرا شود و به همین ترتیب اگر شرط cn برقرار بود، دستور n-ام اجرا شود و اگر هیچ کدام از شرط ها برقرار نبود دستور آخر اجرا شود، البته به کار بردن else و elseif اختیاری است.
ساختار switch
این ساختار مشابه ساختار if است که گاهی استفاده از آن کار را ساده تر می کند (البته همیشه نمی توان از این ساختار به جای if استفاده کرد):
switch (متغیر)
{
case v1:
دستور 1
break;
case v2:
دستور 2
break;
...
case vn:
n دستور
break;
default:
دستور آخر
break;
}
در این ساختار، اگر متغیر داخل switch با یکی از مقادیر v1 یا v2 یا ... vn برابر بود، به ترتیب دستور اول یا دستور دوم یا ... دستور n-ام اجرا و از ساختار خارج می شود (break) و اگر متغیر داخل switch با هیچکدام از مقادیر v1 تا vn برابر نبود، دستور آخر اجرا و از ساختار خارج می شود.
ساختار :?
این ساختار، حالت ساده شده ای از ساختار if است، اگر نیاز به فقط یک else داشته باشیم. دستور کلی آن به صورت زیر است:
دستور 2:دستور1 ? شرط
در ساختار بالا شرط بررسی می شود، اگر درست بود، دستور 1 و در غیر این صورت دستور 2 اجرا خواهد شد.
ساختار حلقه ی for
این ساختار که یکی از مهمترین ساختار ها در زبان php است، وقتی به کار می رود که بخواهیم دستوری به تعداد مشخصی تکرار شود. شکل کلی این ساختار به شکل زیر است:
for(افزایش یا کاهش متغیر;شرط;مقدار اولیه ی متغیر)
{
دستور
}
ساختار حلقه ی while و ساختار حلقه ی do-while
اگر تعداد گامهای تکرار یک دستور مشخص یا مهم نباشد، از ساختار while با دستور کلی زیر استفاده می کنیم:
while( شرط )
{
دستور
}
اگر شرط ساختار while برقرار نباشد، دستور اجرا نخواهد شد، اما اگر بخواهیم، حداقل یکبار دستور اجرا شده، سپس شرط بررسی شود، از ساختار do-while با شکل کلی زیر استفاده می کنیم:
do
{
دستور
}while( شرط );
نکته: اگر بخواهیم به هر دلیلی از کل ساختار for یا while خارج شویم، از دستور break استفاده خواهیم کرد.
موفق باشید.
منبع: http://epmath.ir
